Starosta wystrychniety na Dudka (NIE, 14/2008)

O dziecku, które na ostatni posiłek miało rękawiczkę.

Łukasz Maj miał 13 lat. Urodził się z zespołem Downa, nie mówił, miał cechy autystyczne. Nikt go nie chciał. Ojca nie znał, matka zrzekła się praw do niego zaraz po urodzeniu. Łukasz jako prawie 4-latek trafił do Domu Pomocy Społecznej Zameczek w Lublińcu. Miejsca dla dzieci takich jak on. Niczyich.

Smyła Joachim

Łukasz nie żyje, ale nie umarł z powodu słabego serca. Zakrztusił się gumową rękawiczką będąc pod fachową opieką domu. Dla dyrekcji ośrodka, dla starostów i dla prokuratora to normalka. Tymczasem o tym, że w tym ośrodku dojdzie wreszcie do tragedii, mówili pracownicy od lat. Interweniowali. Na próżno.
 
Dyrektor Dudek i sądy
DPS Zameczek jest imponujący. Wielki, przestronny, kolorowy. W 1997 r. poprzedni dyrektor ośrodka Jerzy Zawadzki wystąpił do Zakładu Karnego dla kobiet w Lublińcu o pomoc więźniarek przy opiece nad najciężej chorymi dziećmi. Na początku miała to być pomoc jedynie w okresie letnim. Tymczasem korzyści z takiej formy pomocy okazały się obustronne i od 1998 r. w Zameczku pracują jako wolontariuszki osadzone w więzieniu kobiety. Nazwano to programem BONA.
Przeszło rok później w Zameczku wymieniono dyrektora. Pełniącą obowiązki została Wiesława Dudek, wcześniej kierowniczka pionu wychowawczo-terapeutycznego w ośrodku. Pewnego poniedziałku Dudek powiedziała, że jest już pełnoprawnym dyrektorem, i okazała stosowne dokumenty. Od tamtej pory mówi, że program BONA to jej dziecko, i zbiera nagrody ministerialne.
– Zaczęła od zwolnienia dyscyplinarnego zastępczyni Krystyny Przeździk – mówią byli pracownicy placówki.
Zwolniona postanowiła jednak dochodzić swoich praw w sądzie. Wygrała. Sąd nakazał przywrócić ją do pracy. W dokumentacji sądowej znalazły się podwójne umowy o pracę tworzone przez dyrektorkę. Jedna była na czas nieokreślony, jaką posiadała zastępczyni, druga na czas określony i tą posługiwała się dyrektorka w sądzie.
Przeździkowa nie wytrzymała gęstej atmosfery. Rozchorowała się i nie wróciła już do ośrodka. Wtedy jeszcze nikt nie mówił o mobbingu...
To była pierwsza sprawa przeciwko Wiesławie Dudek w sądzie pracy. Po niej było ich jeszcze wiele. W zasadzie z żadnej nie wyszła z twarzą.
 
Haki i straż miejska
Z Zameczku coraz to zwalniano ludzi.
– Jak przyszłam, to była tak rozrośnięta administracja, że trzeba było zrobić z tym porządek – mówi Wiesława Dudek.
Jedni występowali do sądu, inni chcieli mieć spokój i zapomnieć o DPS. Najciężej było z Iloną Kasprowicz, pielęgniarką, kierowniczką pionu medycznego.
Kasprowiczowa zdecydowanie za dużo myślała i to nie o pracy, jak mówi Wiesława Dudek. Zgłosiła, że ma w pionie medycznym za mało przygotowanej kadry. Są jedynie osoby lojalne, a nieprzygotowane merytorycznie.
– Dudkowa szukała haka – mówią inne pielęgniarki.
Zwolniła ją dyscyplinarnie za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy. Tymczasem pielęgniarka wzięła sobie wówczas dzień na opiekę nad dzieckiem i przezornie miała stosowne dokumenty udowadniające, że o taki dzień wystąpiła. W sądzie pracy wygrała. Dyrektorce nakazano przywrócić ją do pracy.
Tymczasem dyrektorka ani myślała stosować się do wyroku. Postawiła w furtce dwóch strażników miejskich (dziwne są ich obowiązki) i zakazała wpuszczać Kasprowicz na teren ośrodka. Wydała nawet pisemny zakaz jej wpuszczania. Skończyło się sądowym nakazem zatrudnienia pielęgniarki i wypłacenia jej odszkodowania za czas gotowości do pracy. Oczywiście odszkodowanie płacił ośrodek, a nie prywatnie Wiesława Dudek. Ośrodek, w którym zmniejsza się racje żywnościowe dzieciom. Bo bieda...
Dyrektorka przywróciła pielęgniarkę do pracy, ale zdegradowała ją do opiekunki za połowę dotychczasowej płacy. Ponieważ Kasprowiczowa nie przyjęła nowych warunków, została zwolniona dyscyplinarnie w dwa tygodnie po jej przywróceniu. Znowu sąd. Znowu wygrana pielęgniarki. Przywrócenie do pracy i kolejne odszkodowanie. Do następnego zwolnienia Wiesława Dudek przygotowała się dokładniej. Umieściła Kasprowiczową w oddalonym, pustym, odosobnionym pokoju, odcięła telefon, zabrała wszystkie dotychczasowe obowiązki. Osoby, które chciałyby z Kasprowiczową pogadać, były natychmiast wzywane na dywanik.
– To był koszmar – mówi Ilona Kasprowicz.
W tym samym czasie w niełaskę popadła też Luiza Lepka, księgowa. Nie znała Kasprowiczowej, a widząc ją siedzącą od paru godzin pod gabinetem dyrektorki w oczekiwaniu na rozmowę, zaproponowała jej kawę. To powód niełaski.
Dyrektorka szybko zwolniła Kasprowiczową po raz trzeci. Za poważny konflikt z pracodawcą. Po raz trzeci sąd pracy przywrócił pielęgniarkę do pracy nakładając na placówkę kolejne odszkodowanie. W dalszej walce z Kasprowiczową przyszło dyrektorce z pomocą starostwo. Wbrew nakazom UE i NFZ zlikwidowało stanowisko kierownika medycznego.
– Zarząd podjął taką decyzję – wykręca się starosta Joachim Smyła.
Gdy zwalniała ją po raz czwarty, sąd uznał, że dyrektorka jest niereformowalna, i przyznał pielęgniarce odszkodowanie, natomiast nie było już stanowiska, na które mogłaby wrócić. DPS Zameczek na same rozprawy i odszkodowania dla Kasprowiczowej wydał kilkadziesiąt tysięcy złotych. A to tylko jedna z osób, które wystąpiły na drogę sądową.
 
Starosta i dobro dziecka
W czasie toczących się spraw pracownicy wydreptali ścieżkę do starostwa. Wysłali dziesiątki pism. Jak grochem o ścianę.
– Chodziłam do starosty i do jego zastępcy – mówi Luiza Lepka, była księgowa w ośrodku. – Mówiłam o braku opieki nad dziećmi, o braku kontroli, o mobbingu i ogólnym strachu przed dyrektorką.
Jesteśmy w posiadaniu kilkudziesięciu pism do starosty z prośbą o interwencję. Na każde pismo odpisywano. Z uwagą zapoznałem się z Pani/a pismem (...), ale sprawa jest tak wielowątkowa, że musimy mieć więcej czasu na zapoznanie się z nią. Ble, ble, ble. I na tym koniec.
– Nic nie wiedzieliśmy o takich problemach – odpowiada starosta Joachim Smyła na pytanie, dlaczego nie interweniował jako pracodawca, chociaż do starosty pisało kilkunastu pracowników. Poza tym opiekunowie prawni dzieci. Na wszystkie starosta odpowiadał, że z uwagą przeczytał ich pismo itd.
W tym czasie dyrektorka miała już kolejnego wroga. Księgową. Pewnego dnia Luiza Lepka zauważyła podwójne faktury na ten sam towar. Zgłosiła to do prokuratury. Nie pytała dyrektorki o pozwolenie. Myślała, że dobrze robi szukając złodzieja. Dostała naganę i ten sam zestaw szykan. Odosobniony pokój, brak telefonu, zakaz kontaktów. Nie wytrzymała. Odeszła.
Luiza Lepka była opiekunem prawnym Łukasza Maja, chłopca z zespołem Downa.
– Kocham to dziecko – mówi łamiącym się głosem.
Łukasz był w ośrodku tylko parę dni w tygodniu. Od piątku do poniedziałku mieszkał w domu Luizy Lepki. Był szczęśliwy, kochany i kochający. Gdy Lepka odeszła z DPS, dyrektorka zaczęła utrudniać jej kontakty z chłopcem. Z tą sprawą Lepka też chodziła do starosty z prośbą o pomoc. Łukasz stał w oknie i nie rozumiał, dlaczego nie wpuszczają jego Luizy do niego. Czy zrobił coś złego? Dopiero wtedy starosta napisał do dyrektorki, że jej prywatna wojna nie może dotykać dziecka. Nakazał umożliwienie Lepce kontaktów z dzieckiem. Konsekwencji jednak nie wyciągnął. Kontrolę w ośrodku przeprowadzał Wojciech Graca. Ten sam, który ją zatrudnił. Oczywiście niczego niepokojącego nie znalazł.
 
Fałszerstwa i wyrok
W trakcie trwania spraw przed sądem pracy okazało się, że dyrektorka przynosiła dokumenty, których nigdy wcześniej nie było. Sąd zauważył, że niektóre były „tworzone” ze wsteczną datą na potrzeby sprawy. Prokurator postawił Wiesławie Dudek zarzuty. Stanęła przed sądem karnym. Wyrok (II K 264/03) mówi sam za siebie. Dudkową uznano winną stosowania mobbingu wobec pracownika i fałszowania dokumentów. Została skazana z art. 218 § 1 k.k. na osiem miesięcy pozbawienia wolności, z art. 271 § 1 k.k. też na osiem miesięcy pozbawienia wolności. Jako karę łączną sąd orzekł karę roku pozbawienia wolności, którą warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat, zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego na okres 2 lat i grzywnę. Odwołała się. Sąd apelacyjny uznał Dudkową winną, niemniej warunkowo umorzył postępowanie na okres próby 2 lat.
– Dla mnie taki wyroki to nie wyrok – mówi starosta Joachim Smyła w poczuciu własnej niewinności.
 
Łzy i domestos
W tej placówce co jakiś czas działo się coś złego z podopiecznymi, ale nikt się tym nie przejmował, bo to są dzieci niczyje, niechciane. Bywało, że boso chodziły po lesie, że ginęły. Pracownicy mówią, że w takich sytuacjach nie wolno było wzywać policji. Kiedyś upośledzony Darek Ż. został znaleziony na Dworcu Centralnym w Warszawie. Ochroniarz, który go znalazł, usłyszał: Pociągiem pojechał, pociągiem wróci. 13-letni Łukasz Maj niedawno trafił do szpitala, bo znaleziono go w łazience w kałuży „domestosa”. Niedługo potem znaleziono go w Zameczku sinego. Był nieprzytomny, bo – jak wiemy – zakrztusił się gumową rękawiczką. Zanim stracił przytomność, długo się dusił. Ile czasu pozostawał bez opieki?
– Różne rzeczy się zdarzają – skomentował starosta Joachim Smyła.
Prokurator umorzył postępowanie z braku „czynu zabronionego”.
– To wielkie nieszczęście, on był dla nas bardzo ważny – mówi Wiesława Dudek, ociera łzy.
– Ani razu nie odwiedziła go na intensywnej terapii – podsumowuje Luiza Lepka, opiekunka prawna Łukasza.
– Nawet nie wiedziała, że umarł.
Starostwo wciąż nie widzi powodu, żeby sprawdzić, co tam się dzieje. Przecież to tylko upośledzone, nikomu niepotrzebne dzieci.
Na pytanie, dlaczego starosta tak chroni dyrektorkę, jedna z byłych pracownic pokazuje zdjęcie. Z imprezy w Zameczku. Pieczone prosię na stole, wokół znajome twarze z lublinieckiego starostwa.